Houtsnippers, hightech, Heizomat – energieonafhankelijk produceren met Smart Factory

Wanneer Robert Bloos in de morgenzon in de graafmachine stapt, begint de industriële innovatie in de praktijk, niet op de tekentafel. Bloos meent het. Hij steekt zelf de handen uit de mouwen, omdat hij weet dat verandering begint bij een attitude. De leider van Heizomat, uit een familie middenstanders uit Gunzenhausen, bouwt met zijn onderneming verwarmingssystemen met houtsnippers als brandstof: robuust, CO2-neutraal en onafhankelijk van fossiele brandstoffen. Al tientallen jaren levert de onderneming aan landbouwers, gemeenschappen en bedrijven die kiezen voor hernieuwbare warmte.

Maar voor Bloos is dit niet langer voldoende. Hij wil bewijzen dat duurzame energieproductie ook rendabel kan zijn. In Heidenheim, amper een paar kilometer van de hoofdvestiging, bouwt Heizomat een voorbeeldfabriek: de Green Smart Factory. Niet zomaar een imagoproject, maar een volwaardige productievestiging, die een nieuwe norm moet worden voor energieonafhankelijkheid, digitalisering en duurzame industriële productie.

Samen met de technologiepartner TRUMPF heeft Heizomat de totale productie opnieuw gedefinieerd en omgebouwd. Het partnerschap brengt samen wat samen hoort: spitstechnologie en duurzaamheid. Bloos denkt veel verder dan zijn klassieke klantenbestand. De nieuwe fabriek moet niet alleen landbouwers en gemeenschappen overtuigen, maar moet ook industriële klanten, op zoek naar onafhankelijke energiesystemen die zich in de praktijk hebben bewezen, overtuigen.

Heizomat wil immers weg van de nichemarkt. Met zijn houtsnipperverwarmingen heeft de onderneming zich in de loop der jaren een stevige reputatie opgebouwd op het vlak van kwaliteit, lange levensduur en praktische toepassingsmogelijkheden. Vandaag zet Bloos de volgende stap: met de Green Smart Factory wil hij aantonen hoe duurzaamheid en intelligente netwerken kunnen worden ingezet bij kleine en middelgrote ondernemingen.

Robert Bloos weet dat wie industrieel produceert planningszekerheid nodig heeft. Slechts weinigen wagen de wissel naar een nieuwe energievoorziening zolang het systeem zich niet in de praktijk heeft bewezen. Daarom geeft hij zelf het voorbeeld met functionerende fabriek. De Green Smart Factory bewijst dat een energieonafhankelijke industriële productie niet alleen mogelijk, maar ook economisch rendabel is. Heizomat verhuist met het volledige plaat-, ronde buizen- en verspaningsproces naar het nieuwe gebouw en laat zien hoe duurzaamheid en rendabiliteit kunnen worden gecombineerd – met digitalisering als sleuteltechnologie.

"Voor de Green Smart Factory zijn drie dingen belangrijk", verklaart Bloos. "De energievoorziening, het meest moderne machinepark en de software die alles met elkaar verbindt." Het geheel volgt een zeer eenvoudig principe: de productie richt zich naar de beschikbare energie, niet omgekeerd. "Energiegestuurd", noemt Bloos dat.

In de praktijk werkt het zo: zon, wind en hout zorgen voor de totale energiebehoefte. Gekoppelde systemen zorgen voor stroom, warmte en zelfs koelte in de productiehal. Het kerngedeelte van Heizomat is een krachtige houtsnipperverwarming in combinatie met een houtgasinstallatie. Deze zorgt niet alleen voor warmte, maar continu ook voor waardevolle stroom. De nodige houtsnippers produceert Heizomat zelf: een pallethakselaar verwerkt ter plaatse de pallets waarop leveranciers platen leveren. Uit dit schijnbare afval ontstaat een waardevol energieproduct, die de productie een duurzame warmte levert.

Heizomat dacht ook aan de details: de hal overtuigt door een bijzonder efficiënte warmteverdeling met ingebouwde verlichting. Ook dit maakt deel uit van het concept: niet alleen kiezen voor een andere grondstof, maar het verbruik ervan ook verminderen. Maar het gebouw "denkt" verder. De productie is geautomatiseerd, de sturing gebeurt via een intelligent netwerk. Samen met TRUMPF heeft Heizomat het machinepark gepland. Dit omvat meerdere lascellen uit de reeks TruArc Weld 1000, buigmachines uit de reeksen TruBend 5000 en 8000 en lasersnijmachines zoals TruLaser 3030 en TruLaser 5040 en het STOPA-magazijnsysteem. Alles wordt gepland en aangestuurd via de Oseon software van TRUMPF, die naadloos communiceert met het eigen ERP-systeem van het bedrijf, een software die zorgt voor de betrouwbare afhandeling. Materiaal, gegevens en energie stromen intelligent, efficiënt en doorlopend samen.

Voor de zes andere partnerbedrijven: van energie- en gebouwentechniek tot automatiseringsoplossingen, is de Green Smart Factory een echte buitenkans. Ze kunnen de productiehal als showroom gebruiken om hun klanten de reële productieprocessen te tonen. In de tijd van digitale netwerkproductie is dat een onschatbaar voordeel, betoogt Bloos. "De meeste bedrijven tonen hun klanten vaak losstaande machines. Maar wat vooral belangrijk is, is de manier waarop alles samenwerkt."

Voor Robert Bloos is de fabriek heel wat meer dan een uithangbord. Het is een strategische noodwendigheid. Wie vandaag onafhankelijk wil zijn, moet zich goed voorbereiden. Daarom legt Heizomat voorraden aan: houtsnippers voor meer dan een jaar, platen in grote hoeveelheden. En indien mogelijk zoveel mogelijk eigen energieproductie, gewoon uit principe. Veiligheid is immers niet gewoon een woord of een intentieverklaring, veiligheid creëert men door daden. "De landbouwer legt een houtvoorraad van twee jaar aan en bewaart dit op eigen erf. Zo denken wij ook", zegt Bloos.

Deze houding weerspiegelt zich ook in de financiering van de nieuwe fabriek: geen risico's door vreemd kapitaal, Bloos gebruikt immers stevige eigen reserves. Waar anderen tijdens de crisis in moeilijkheden geraken, houdt Heizomat stand, omdat Bloos en zijn team heet bewust hun voorzorgen nemen. Tegelijk beleeft de onderneming een echte kringloopeconomie. De houtsnippers komen uit de regio, vaak van bomen die sowieso geveld moeten worden of die in de weg staan voor het verkeer. Wat voor anderen afval is, is voor Heizomat een waardevolle grondstof. En het resultaat blijft in de regio: korte transporten, een duidelijke verantwoordelijkheid en een sterke identiteit.

Het machinepark is niet toevallig bij elkaar geraapt. De nauwe samenwerking met TRUMPF heeft een duidelijk doel: de productiviteit doen stijgen en de belasting doen dalen. Handarbeid, zoals het handmatige buigen van plaatdelen, behoort tot het verleden. De machines worden naadloos geïntegreerd in het digitale totaalconcept. Wat vroeger op papier werd bijgehouden, loopt nu automatisch: gestuurd, gedocumenteerd en geanalyseerd.

Bij Heizomat ontstaan nieuwe oplossingen niet op de tekentafel. Bloos luistert naar zijn team, vertrouwt hen en gaat zelf op onderzoek uit. Ideeën, problemen en terugmeldingen stromen meteen door naar de verdere ontwikkeling van zijn machines. Wanneer een installatie in de dagelijkse werking niet betrouwbaar functioneert of moeilijk te bedienen is, moet het worden verbeterd. En wel meteen. Tussen de idee en de toepassing ervan verlopen vaak maar enkele dagen.

Een klassieke afdeling Onderzoek en ontwikkeling? Niks van. Bloos staat voor pragmatisme in plaats van processen, voor vakmanschap in plaats van hoogdravende strategieën. Hij moedigt zijn personeel aan om zelf creatief te worden. "Niet praten maar doen", is al jarenlang het onofficiële bedrijfsmotto geworden. Dat is "carpe diem" voor Heizomat. De meeste teamleden werken zelf met de producten: in service, in de montage of thuis. Hun feedback komt rechtstreeks uit de dagelijkse productie. Deze nabijheid tot het product zit diep ingebakken in het DNA van het bedrijf. Robert Bloos senior, de oprichter van het bedrijf, was ook al een man van principes: liever solide dan speculatief, liever nuchter dan zweverig. Met een open, praktijkgerichte innovatiecultuur gaat zijn zoon consequent door op de ingeslagen weg.

Robert Bloos neem zijn verantwoordelijkheid op voor de toekomst: op het erf, in de graafmachine én op kantoor. En met de moed om er gewoon aan te beginnen. Maar ook een pragmaticus denkt strategisch. Japan en de Verenigde Staten staan op zijn programma. Naast een grote affiniteit voor techniek bieden deze markten vooral ook de kans om zijn afhankelijkheid van de Europese markt te verminderen. Heizomat denkt internationaal, al blijven de roots stevig verankerd in de regio. En later? Dan kan zijn zoon het van hem overnemen. De elfjarige kijkt nu al met veel plezier over de schouder van zijn vader en steekt de handen uit de mouwen binnen de onderneming. Maar Bloos legt hem niets op. "Hij moet zijn eigen weg zoeken", net zoals hij dit eerder heeft gedaan.